Απόσταση ασφαλείας

«Κάθε ελεγκτική δραστηριότητα από τη φύση της δεν συμβιβάζεται με πολλές επαφές προς τα ελεγχόμενα πρόσωπα», γράφει ο καθηγητής Αδάμ Παπαδαμάκης στο νομικό περιοδικό «Υπεράσπιση» του έτους 1999. Πρόταση – αξίωμα θα έλεγε κανείς ενός κράτους δικαίου, η οποία εγγυάται την ορθή, υγιή και διαφανή διοικητική δράση. Και αντίστροφα η απουσία της παρέχει πλήρη απόδειξη ως προς τη νοσηρότητα του πολιτικού βίου και τη διαφθορά του εκάστοτε συστήματος.

Στην ουσία της η πρόταση αυτή επιβάλλει έναν απλό, αυτονόητο κανόνα: ελέγχων και ελεγχόμενος πρέπει να τηρούν μια απόσταση ασφαλείας μεταξύ τους, έτσι ώστε να υπηρετείται το επιδιωκόμενο, ήτοι η ορθή ενάσκηση του ελεγκτικού έργου και επομένως ο εντοπισμός εκείνων των περιπτώσεων που παραβαίνουν το νόμο και διαταράσσουν τη κοινωνική συνοχή. Είναι δε επίσης αυτονόητο και προφανές ότι, εάν έχει αναπτυχθεί και καλλιεργηθεί μια τακτική, πολλώ δε μάλλον προσωπική επαφή μεταξύ των μερών, είναι αδύνατο ο γνωστός να ελέγξει το γνωστό ή ο φίλος να μεμφθεί το φίλο. Έτσι, όπως ευρέως συμβαίνει να παρατηρείται σήμερα, η ιερή και θεμελιώδης υποχρέωση άσκησης εποπτείας και ελέγχου των προσώπων και των πράξεών τους περνάει στη διακριτική πλέον ευχέρεια των ελεγχόντων για να καταλήξουμε σε μια ακόμη συνάντηση μεταξύ οικείων.

Το πρόβλημα είναι οξύ και τα παράγωγά του απτά και εμφανή: ασθμαίνουσα κρατική μηχανή, ανεπαρκώς στελεχωμένη Δημόσια Διοίκηση, ανίκανη να προάγει το βαρυσήμαντο και πολυδιάστατο έργο της, γενικευμένη ανομία και ασυδοσία βασισμένη σε αυτήν ακριβώς την απουσία αυστηρού και ουσιώδους ελέγχου. Ένα κράτος «παράλυτο», βαθιά κομματικό, υποτελές στα ποικίλα οικονομικά συμφέροντα και τις ιδιοτελείς επιδιώξεις των ταγών του. Με τους ασκούντας τον έλεγχο να έχουν καλές και αρμονικές σχέσεις με τους υφιστάμενους αυτών, είναι με μαθηματική ακρίβεια βέβαιο ότι κανένα κράτος δε μπορεί να παράγει ουσιαστικό έργο, να υπερβεί τις δυνάμεις του, να επιβάλλει το νόμο, αφού πρωτίστως αδυνατεί να απαλλαγεί από εκείνους που του κατατρώγουν τα σωθικά. Πώς είναι λοιπόν δυνατόν ένα «άτακτο» κράτος να επιβάλλει την τάξη;

Το παρόν δεν αποτελεί δριμύ κατηγορώ εναντίον της σημερινής κατάστασης, τουλάχιστον δεν έχει αυτό το στόχο. Στόχο έχει απλά να καταδείξει, μέσα σε αδρές γραμμές, την αναγκαιότητα τήρησης της περί ης ο λόγος αποστάσεως ασφαλείας μεταξύ επιθεωρούντων και επιθεωρούμενων προς ικανοποίηση των επιταγών, που επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον και όχι η λογική των δημοσίων σχέσεων. Στο δίλημμα «έλεγχος ή ένας γνωστός ακόμη;», η επιλογή του πρώτου προβάλλει επιτακτική ανάγκη για τη βιωσιμότητα ενός διαφανούς, χρηστού και αξιόπιστου κράτους.

Γεώργιος Ευ. Λεπίδας, Δικηγόρος