Καλό ταξίδι ΔΑΣΚΑΛΕ…

Τζιν φθαρμένο, μπότες ή «σταράκια» ασορτί κάτω, τζιν σακάκι ή δερμάτινο/πέτσινο μπουφάν, ή απλό, κοντομάνικο μπλουζάκι, αναλόγως φυσικά την εποχή. Κάποια χρόνια μετά -δεν ξέρω αν τον χαρακτήριζε ακόμη- ένα μικρό, δεμένο κοτσάκι πίσω στο κεφάλι, παρά τα αραιωμένα πάνω -από τα «κοινά» μας χρόνια στο σχολείο ακόμη- μαλλιά. Κορμοστασιά λεβέντικη, αλλά και πάντα… χαλαρή -φαινομενικά τουλάχιστον- πάνω στο «αθάνατο» μηχανάκι του, εκείνο το χαρακτηριστικό «παπάκι», 30ετίας σίγουρα, με το οποίο «αλώνιζε» στο Ρέθυμνο (δεν ξέρω αν το είχε μέχρι το τέλος). Ως Θεσσαλονικιός, άλλωστε (μου διαφεύγει αν είχε άλλη βορειοελλαδίτικη καταγωγή), δεν μπορούσε παρά να μοιάζει χαλαρός. Ήταν και Παοκτζής άρρωστος, με την καζούρα να πηγαίνει σύννεφο εκατέρωθεν εκτός μαθήματος, αναλόγως την αθλητική επικαιρότητα. Κοντά σε όλα αυτά, ωστόσο, ένας συνήθης «διάολος» στο χέρι του, το τσιγάρο, ήταν πάντα εκεί. Ελπίζω να το περιόρισε στην πορεία…

Ο λόγος για τον αείμνηστο πια καθηγητή εδώ και δύο μέρες, Νίκο Γκιούρα. Ζητώ συγγνώμη, προκαταβολικά, από τους οικείους και τους κοντινούς του φίλους που, ως ξένος ουσιαστικά, δράττομαι της τραγικής συγκυρίας και εκφράζω δυο λόγια για εκείνον. Το κάνω όμως από ανάγκη για μια ελάχιστη έκφραση τιμής σε έναν πραγματικό ΔΑΣΚΑΛΟ, που είχα την τύχη να βρεθεί στο διάβα μου, τότε που η παροχή γνώσεων ήταν δυστυχώς επιφανειακή, λίγη, «περαστική» και κυριολεκτικά αυτοσκοπός μόνο για την είσοδό μας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (το τελευταίο σχόλιο φυσικά μόνο εκείνον δεν αφορά).  

Τελευταία φορά, θα τον χαιρέτισα κάπου τυχαία στο δρόμο, κλασικά πάνω στο κουρασμένο/ακούραστο «παπί» του. «Γεια σου δάσκαλε», του φωνάζαμε όταν τον πετυχαίναμε ενίοτε, εμείς οι πρώην μαθητές του, μεταξύ σοβαρού και αστείου. Στην πραγματικότητα όμως είχε διατελέσει δάσκαλός μας, για την ακρίβεια καθηγητής μας στο Λύκειο, στο μάθημα του «Δικαίου», αλλά περισσότερο τον νιώθαμε φίλο από εκεί κι έπειτα. Κι ας λέγαμε τις περισσότερες φορές ένα απλό, αλλά πηγαίο «γεια σου δάσκαλε», που ενείχε χαβαλέ, μα και πολλή ουσία, όταν τον συναντούσαμε στο δρόμο. Γιατί έτσι ήταν κι εκείνος…

Προτελευταία φορά που συναναστραφήκαμε, ήταν ένα βράδυ σε ρακάδικο της Παλιάς Πόλης, πριν 4-5 χρόνια. Περνώντας τυχαία με το μηχανάκι του -τι άλλο;- μπροστά από το μαγαζί, τον σταματήσαμε: «Δάσκαλε, κατέβα να πιούμε ένα κρασί». Εκείνος ήρθε, ήταν να κάτσει για λίγο, έκατσε πολύ. Ήταν άνθρωπος της παρέας, της συζήτησης και φυσικά πάντα του αιχμηρού χιούμορ! Μια αυθόρμητη, γεμάτη θεατρικότητα και νόημα, γκριμάτσα/έκφρασή του μπορούσε να πει πολλά, πέραν της ικανότητάς του να είναι πάντα  εύστοχα ετοιμόλογος!

Τον θυμάμαι να μας συνοδεύει στην 5ήμερη, στα γνώριμα μέρη του, τη Θεσσαλονίκη, κάτι λιγότερο από 15 χρόνια πίσω. Τον θυμάμαι να δημιουργεί περισσότερες συμπάθειες τότε, αλλά μέχρι και κάποιες έντονες αντιπάθειες ανάμεσα στους έφηβους/μαθητές, που ήθελαν να τα «κάνουν όλα» σε αυτήν την εκδρομή, λες και είχαν πάει σε… πόλεμο, μην αντιλαμβανόμενοι την ευθύνη που βάραινε τους συνοδούς μας. Θυμάμαι δε, ενώ βρισκόμασταν στην παραλιακή της συμπρωτεύουσας, κάποιοι νεαροί Ρομά, που προσπαθούσαν να μας πουλήσουν από ρολόγια μέχρι κολόνιες, μόλις τον είδαν σταμάτησαν τα παζάρια. Για την ακρίβεια, τα ανέβαλαν για λίγο, προκειμένου να αγκαλιάσουν και να φιλήσουν τον κάποτε δάσκαλό τους. Εκείνος με χαμόγελο και αυθόρμητη θέρμη, τους θυμόταν έναν έναν, σαν να μην είχε περάσει μία μέρα από τότε που είχε ζήσει ανάμεσά τους, διδάσκοντάς τους! Η στιγμή αυτή μου έχει μείνει…

Προσπαθώντας, αλλά αποτυγχάνοντας να μην πλατειάσω πολύ ακόμη, έχω να προσθέσω πως ο  κύριος Νίκος ή απλώς ο «Γκιούρας», όπως ηχεί καλύτερα στις συνειδήσεις όσων τον ζήσαμε στα μαθητικά έτη και τον νοσταλγούμε, ήταν ΔΑΣΚΑΛΟΣ. Όχι με τη δοθείσα από το διαχρονικό, εκπαιδευτικό σύστημα έννοια, αλλά πραγματικός. Γιατί δεν μας παρείχε «ξερή» γνώση στο πλαίσιο της διδακτέας ύλης και δη σε ένα μάθημα που δεν εξεταζόταν σε πανελλήνιο επίπεδο.

Μας μιλούσε πέρα από τα αμιγώς διδασκόμενα και μας παρείχε συχνά τροφή για σκέψη, συνάμα με το χιούμορ του, που δεν έλειπε φυσικά από το διδασκαλικό παλμαρέ του. Μας έδινε τη δυνατότητα να σκεφτούμε, να συζητήσουμε, να διαφωνήσουμε, να καταλάβουμε ή και να μπερδευτούμε, ως ανώριμοι 17χρονοι οργανισμοί και, ελέω τότε καιρών, παντελώς ακατέργαστοι πολιτικά. Να προβληματιστούμε για ό, τι μπορεί να έρθει ή για το ό, τι συνέβαινε και συμβαίνει στο παγκόσμιο σκηνικό. Ήταν ο μόνος που τόλμησε να μας μιλήσει πχ για τον «ψυχρό πόλεμο», όταν πολλοί ως τότε θα νομίζαμε ότι πρόκειται για… χιονοπόλεμο, καθώς και για την παγκοσμιοποίηση, μεταξύ άλλων.

Πρόσφατα, σε κάποιο αρχείο μου, βρήκα ένα έγγραφο, κιτρινισμένο σχεδόν από τη φθορά του χρόνου, που κατέγραφε ιστορικά τις στρατιωτικές επεμβάσεις των ΗΠΑ ανά τον κόσμο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο. Εκείνος μας το είχε μοιράσει στην τάξη, κάποια στιγμή στην τρίτη λυκείου. Το πέταξα, σκεπτόμενος ότι τα αντίστοιχα στοιχεία τα βρίσκω όποτε θελήσω μέσα στο χάος του ίντερνετ πλέον. Πριν το πετάξω όμως συγκινήθηκα, που έπιασα στα χέρια μου κάτι, έστω τόσο λίγο, μία σημαντική σελίδα, που αποτελούσε μια στοιχειώδη εξαίρεση στην παρεχόμενη, πλήρως «αποστειρωμένη» γνώση στα χρόνια του σχολείου. Ναι, μια μικρή σελίδα, από ένα δάσκαλο, από ένα βαθιά ιδεολόγο άνθρωπο, που ήθελε απλώς να μας ενεργοποιήσει την ικανότητα να σκεφτόμαστε περισσότερο…

Αυτός ήταν, στα δικά μου μάτια ο Νίκος Γκιούρας. Ένα γνήσιο πολιτικό ον και συνάμα ένας άνθρωπος της παρέας. Ένας τύπος, που μπορούσε να σε κάνει να πεθάνεις από τα γέλια, αλλά και να μιλήσεις σοβαρά πολιτικά μαζί του όσο με ελάχιστους. Ένας δάσκαλος με όλη την έννοια, που αξίζει να θυμόμαστε όσοι είχαμε την τύχη να τον γνωρίσουμε.

Καλό ταξίδι ΔΑΣΚΑΛΕ! Και ορμώμενος από την αφιέρωση που σου έκανε ένας κοινός μας φίλος χτες «απορώντας» μέσα από τα λόγια του Νικόλα του Άσιμου, είμαι σίγουρος πως θα «περνάς καλά εκεί πάνω» ρε μπαγάσα! Εσύ, ένας «άσημος», όχι διάσημος, αλλά σημαντικός για όσους σε γνώρισαν…

Ένας μαθητής από το Γ3 του 3^ου Γ.Ε.Λ. Ρεθύμνου (2002-2003)

Ν.Π.